Уруок технологическай картатаУчуутал: Габышева Матрена ГаврильевнаКылаас: 5
Предмет: саха литературатаУруок тиэмэтэ: «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин остуоруйа5а – саха норуотун олоҕун көстүүтэ»
Уруок сыаллара: Саха норуотун киэӊник биллэр остуоруйатын нөӊүө саха олоҕун көстүүтүн араара үөрэнии;
-тирэх ыйытыыларга хоруйдатан ис хоһоонун илдьиритиһии.
-Кэрэ кыыс тас көрүӊүн, майгытын-сигилитин, сыһыанын быһаарсыы. Кэрэ өйдөбүлү ырытыһыы
- ааҕар, саӊарар, дьоҕурдарын сайыннарыы- билиӊӊи олоххо көстүүлэрин остуоруйаҕа сыһыаран быһаарсан иитии-үөрэтии халыыбын таӊыы.
Уруок тиибэ:комбинированнай хатылааһын уруокТуттуллар тэрил: компьютер, проектор, көрдөрөр-иһитиннэрэр технология, карточкалар, уруһуйдар
Уруок этаабаСыала: Үлэ исхоһооно Туттуллар тэрилУчууталҮөрэнээччи Дэгиттэр сатабыл (УУД)
Киирии (1 мүн)
Үөрэнээччини үлэлиир турукка киллэрииУруок хаамыытынкытта билсиһиннэрии
Музыка
Сахалыы сайаҕас санаананСахам сайдам саӊатынан
Үтүө күн буолуохтунКүндү үөрэнээччилэр
Мин аатым Матрена Гаврильевна Н.И.Прокопьев аатынан Хатыы орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала эһиэхэ бүгүн саха литературатын уруогун биэрэбин.
Уруокка үлэлииргэ ирдэнэри бэлэмнииллэр.
Бэйэ туһаайыылаах – оҕо үөрэҕи ылынар баҕатын уһугуннарыы;
Бэйэни салайыныы – сыалы-соругу таба туруорунар;
- Билии-көрүү –үөрэнээччи санаабыт санаатын сатаан сааһылаан саӊарар;
- Бодоруһуу– саастыылаахтарын, улахан дьону кытта айымньылаахтык алтыһыы туругар кэбэҕэстик киирэр, көдьүүстээхтик үлэлиир үөрүйэх.
Уруок тиэмэтин арыйыы (5 мүн)
Үөрэнээччи үлэлиир дьоҕурун уһугуннарыы
Уруок тиэмэтин таһаарыы
Көрдөрөр-иһитиннэрэр технология,
слайд 1
Болҕомтоҕутун экраӊӊа уураргытыгар көрдөһөбүн.
(музыка)
-Бүгүн тугу үөрэтэрбит буолуой?
- Манна тугу көрөҕүтүй? Туох баарый?
- Ханнык остуоруйаны аахпыккытый?
(дуоскаҕа суруй)
Тэтэрээккэ бэлиэтэнэбит
-2 строканы түстүбүт, чыыһыланы суруйдубут, ахсынньы 3 күнэ. Тиэмэбитин суруйдубут. Саха олоҕун көстүүтэ.
Бүгүӊӊү уруоктан тугу билиэхтээххин эһиэхэ бэриллибит бэйэни сыаналаныы илииһигэр уруок устатын тухары бэлиэтэнэ олоруҥ.
Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин дьиэтэ хайдаҕый?
-кинигэни 7сирэйин арыйдыбыт , буллубут.
- Билигин саха балаҕана хайдах быһыылааҕын кэпсэтиһиэхпит, санаа атастаһыахпыт. Бу биэс салаалаах бэрдьигэс оттон биирдии эминньэхтэ кэлэн ылын, хас биирдии эминньэх аайы ыйытык баар. Бөлөҕүнэн эппиэттиибит. Бары көхтөөхтүк кыттабыт.
Үөрэнээччилэр экраны көрөн күлүүс тылы булаллар.
Ол кэнниттэн күлүүс тылы холбоон уруок тиэмэтин таһаараллар
-ол аата биһиги бүгүӊӊү тиэмэбит аата? Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин остуоруйаҕа – саха олоҕун көстүүтэ.
Өйгө оӊорон көрөллөр
- дьиэтэ ойууламматах, суох Саха дьиэтэ-уота (3 мүн + 7 мүн) Үөрэнээччи санаатын сааһылаан саӊарар дьоҕурун сайыннарыы Бөлөҕүнэнүлэ
Карточка-сибэкки1бөлөх. Эһиги санааҕытыгар саха балаҕанын тас өттүн хайдах ойуулаан көрөҕүтүй?
2бөлөх.. Эһиги санааҕытыгар балаҕан иһэ хайдах буолуой?
3 бөлөх. Саха балаҕана уонна билиӊӊи дьиэ туох уратылаахтар дии саныыгыный?
Чэ, бастакы бөлөхтөн саҕалыыбыт. Бастаан ыйытыгы этэбит, онтон эппиэппитин ааҕабыт.
- саах сыбахтаах, оҕуруоттаах (күрүөлээх), сэргэлээх
- көмүлүөк оһохтоох, оронноох (наара), сандалы остуоллаах.
- балаҕан – туруорумастарынантутуллубут (трапеция)
Дьиэ-сытыарымастарынансааһыламмыт (4 муннук), үрдүк. Бэйэ туһаайыылаах – бөлөҕүнэн үлэҕэ сатабыл
Бэйэни салайыныы – туһалаах чахчылары таһаарыы
- Билии-көрүү –ылбыт билиитин туһанан билинии;
- Бодоруһуу– тастан киирэр (информация) билиини иӊэринии;
Саха олоҕо-дьаһаҕа (10 мүн) Билиини-көрүүнү тиэкистэн таба булар дьоҕуру сайыннарыыБиирдиилээн,
бөлөҕүнэн үлэ учебник
Ыйытыктаах ынах карточкалар. Уруһуй балаҕаны, сэргэни, күрүөнү таһааран уур)
- Манна олохтоох дьон туох дьарыктаахтарый?
- Бу остуоруйаҕа өбүгэлэрбит ханнык дьарыктара (тугу иитэллэр, тугунан дьарыктаналлара) көстөрүй?
Кинигэнэн үлэ. Бары кинигэбитин арыйдыбыт, бөлөхтөн биирдии оҕо тахсан карточката кэлэн ылыҥ уонна бэриллибит ыйытыкка эппиэти булабыт. Бүттэххитинэ илиигитин уунан эппиэккитин этээриҥ.
1бөлөх.Тугунан дьарыктанарый Бэйбэрикээн эмээхсин? Бэйбэрикээн тугу иит
2бөлөх..Былыр эр киһи дьарыга туох эбитий?стр 7
3бөлөх.Бэйбэрикээн эмээхсин сулуутун (кыыһын атыытын) тугу көрдөөтө? (стр8-9)
Хаардьыт Бэргэн Бэйбэрикээн эмээхсиӊӊэ тугу биэрэрий? -алаас сыһыыга ынаҕын сылгылыы барбыт үһү.
- Хаардьыт Бэргэн хара тыатыгар бултуу барбыт.
- алаас-сыһыы туолуоҕун тухары сылгыны, ынаҕы үүрэн аҕалыӊ. Бэйэ туһаайыылаах – үйэлээх үгэһэ норуот тылынан уус-уран айымньытыгар сөӊмүтүн билэр.
Бэйэни салайыныы – туһалаах чахчылары таһаарыы
- Билии-көрүү –билиини уопсай үлэ түмүгэр ылыы;
- Бодоруһуу– ыйытыыга, хоруйга эппиэттээһин, кэпсэтэр киһини истэрүөрүйэх.
Таайбараӊ (5 мүн) Оҕо билбит билиитигэр олоҕуран чопчу эппиэти биэрии.
Үөрэнээччи өйгө тутар, толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыыБиирдиилээнТаайбараӊ
Слайд 3 Уруһуй ынаҕы, аты, тииӊи таһааран уур)
- чэ эрэ, оҕолоор, сынньана таарыйа таайбаран таайсыахпыт. Ким сөпкө түргэнник эппиэттээбиккэ мин ынах биэриэм. Ким элбэх ынаҕы ылар эбитий? Слайд №2
1. Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин кыыһын аҕата кимий? Стр. 12 (ДьэлликДьэһэгэй)
2. Кыыс хантан кэлбитэй? Стр. 12 (Үөһэ дойдуттан, кыталык кыыс эбит, ону ииппит Иэйэхсит хотун түһэн кынатын сарбыйан кэбиспит. Бэрдьигэс от оӊорбут.)
3. Абааһы кыыһа сыыӊтаабытыгар туох тохтубутуй? (күөх аҕырыа тохтубут).
4. Абааһы кыыһа хаампыт сириттэн туох сүүрбүтүй? (кырынаас)
5. Эмээхсин ынаҕы ыы олордоҕуна туох тыаһаабытый? Айымньы тылынан уус-ураннык эти(кыптыыйтыаһакылыргыммыт, хобо чуораантыаһаабыт).
6.Кийиит кыыс хас арыалдьыттааҕый? (7)
7. Сэргэ төрдүгэр хас кыыс тэһиини туппутай? (2 кыыс оҕо)
8. Сэргэ төрдүттэн дьиэҕэ диэри тугу тэлгээбиттэрий? (күөх оту)
9. Хас титирик төбөтүнэн кийиит уот оттубутуй? (3)
10.кыыс хайдах өҥнөөх атынан барбытай? (маҥан) Тоҕо? Тоҕо манан аты миинньэрбиттэрэ буолуой?
Бэйэ туһаайыылаах – оонньууттан үлэҕэ, үөрэххэ үөрүйэхт эммит оҕо уйулҕатын халбаӊнаабат туруга үрдүүр
Билии-көрүү –өйү санааны түмэр, хонтуруолланыы
- Бодоруһуу – үлэҕэ тардыста үөрэнии, иитиллии.
Кэрэкыыс (7 мүн) Бөлөҕүнэн, биирдиилээн Слайд 4 - Бэйбэрикээн эмээхсин кыыһын тас дьүһүнэ хайдаҕый? (стр 7)
- Бэйбэрикээн эмээхсин кыыһа кэрэ дуо?
- хайдах кыыһы кэрэ диибитий?
- туга кэрэний?
-билигин Бэйбэрикээн эмээхсин кыыһын курдук кыргыттар бааллар дуо?
- кыыс тугун кэрэ диибитий?
- аныгы кыыс хайдах буолуохтааҕый?
Хандьытаал таас харахтаах, укулаат таас уостаах, сырдык таас сирэйдээх, икки хара киис атахтаһа сыппытын курдук хаастаах, таӊас бүтэй этэ көстүбүт, эт бүтэй бүлтэһэ көстүбүт, бүлтэс бүтэй силиитэ көстүбүт үчүгэйкээн бэйэлээх кыыс оҕо олорор.
Бэйэни салайыныы – бэйэни хонтуруолланыы
Билии-көрүү –билбит билиитин таһаарыы
- Бодоруһуу – бэйэ эппиэтин быһааран биэрии
Айарүлэ (3 мүн)
Айар дьоҕурун, дэгиттэр сатабылларын сайыннарыы
Слайд 5 -Билигин Кэрэ кыыс туһунан бэриллибит тыллары туһанан 4 строкалаах хоһоон айабыт.
Нарын, наскылдьыйан хаамар, хара суһуох, Кыталык Куо
-бөлөхтөн биирдии оҕо туран хоһооммутун ааҕабыт.
(Нарын намчы
Кыталык Куо
Наскылдьыйан хаамар
Уһун хара суһуох
Кэрэ кыыс көстүүтэ) Бэйэ туһаайыылаах – атын үлэ көрүҥэр көһүү, бэйэ үлэтин атын оҕо үлэтин кытта тэҥнээһин
Бэйэни салайыныы – бэриллибит тыллары туһанан хоһоон суруйуу
Билии-көрүү –айар дьоҕуру сайыннарыы
- Бодоруһуу – үлэни сыаналааһын
Түмүк(4 мүн) Слайд 6 - Кыыс тоҕо кэргэн тахсара буолуой?
Биһиги бүгүн уруокка саха ыалын тэлгэһэтин оҥорон таһаардыбыт. Өбүгэлэрбит дьарыктарын, сиэрдэрин-туомнарын тутуһа, илдьэ сырыттахпытына чөл олохтоох, бигэ тирэхтээх буолуохпут.
Бэйэни салайыныы илииһигэр бэлиэтэниҥ
-бу уруоктан тугу биллигит?
- тугу сөбүлээтигит?
- бу уруок кэнниттэн туох санаа үөскээтэ?
Саханы саха дэтэр үтүө мааны ыччаттар буола үүнүҥ. -олоҕусалҕааччы
-оҕо төрөтөөрү Бэйэ туһаайыылаах – уруокка туһаммыты түмүктээһин
Бэйэни салайыныы – уруок түмүгүн таһаарыы
Билии-көрүү –ылбыт, билиини сатабылы иҥэринии
- Бодоруһуу – бэйэ санаатын этэр дьоҕур
УруоктехнологическайкартатаУчуутал: Васильева Ирина Ивановна
Кылаас: 5
Предмет:сахалитературатаУруоктиэмэтэ: «БиэсынахтаахБэйбэрикээнэмээхсин остуоруйа5а – норуотуус-уран этиитэ»
Уруоксыаллара:Саха норуотункиэӊникбиллэростуоруйатыннөӊүөноруотуус-уран этиитинбулаүөрэнии;
-тирэхыйытыыларгахоруйдатанисхоһоонунилдьиритиһии.
-Норуотбэргэнтэтиилэринэтиигэтуттуу- ааҕар, саӊарар, дьоҕурдарынсайыннарыы
- билиӊӊи олоххокөстүүлэриностуоруйаҕасыһыаранбыһаарсаниитии-үөрэтиихалыыбынтаӊыы.
Уруоктиибэ:комбинированнайхатылааһынуруок
Туттуллартэрил: компьютер, проектор, көрдөрөр-иһитиннэрэр технология, карточкалар, уруһуйдар
УруокэтаабаСыала: Үлэисхоһооно ТуттуддартэрилУчууталҮөрэнээччи Дэгиттэрсатабыл (УУД)
Киирии (1 мүн)
Үөрэнээччиниүлэлииртуруккакиллэрии
Уруокхаамыытынкыттабилсиһиннэрии
Музыка
Үтүөкүнбуолуохтун
Күндү үөрэнээччилэр
Мин аатым Ирина Ивановна Васильева Н.И.Прокопьев аатынан Хатыы орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала эһиэхэ бүгүн саха литературатын уруогун биэрэбин.
Уруоккаүлэлииргэирдэнэрибэлэмнииллэр.
Бэйэтуһаайыылаах – оҕоүөрэҕиылынарбаҕатынуһугуннарыы;
Бэйэнисалайыныы – сыалы-соругутабатуруорунар;
- Билии-көрүү –үөрэнээччисанаабытсанаатынсатаансааһылаансаӊарар;
- Бодоруһуу– саастыылаахтарын, улахандьонукыттаайымньылаахтыкалтыһыытуругаркэбэҕэстиккиирэр, көдьүүстээхтикүлэлиирүөрүйэх.
Уруоктиэмэтинарыйыы (5 мүн)
Үөрэнээччиүлэлиирдьоҕурунуһугуннарыы
Уруоктиэмэтинтаһаарыы
Көрдөрөр-иһитиннэрэр технология,
) .
Приложенные файлы
