Урок теми: «Х=наран» калав теми, т\п шух=ш\, тыт=м\.
Урок т\с\: Хайлав текстне тишкерсе п\т\млетмелли урок.
П\лъ т\ллев\:
- калав сып=ксене сътсе явасси;
- калав=н содержанине калаттарасси;
- хайлав=н композицине, т\п шух=шне =нланса илме пул=шасси;
Сап=рл=х т\ллев\:
- хайлаври герой=н й=н=ш\сене курма в\рентесси;
- х\рхенъ туй=мне ёуратасси.
Илемл\х т\ллев\:
- хайлав=н с=нарл= ч\лхине курма в\рентесси.
Урок мел\семпе меслеч\сем:
1) шырав;
2) калаёу;
3) ыйту-хурав;
4) п\т\млетъ тума в\рентесси;
5) илемл\х мел\сене тупса пал=ртасси.
Пуплеве аталантарас х=н=хусем:
- ыйтусем ёине хуравлан= май шырав \ё\ тума в\рентесси.
Литература теорий\:
тема, т\п шух=ш, тыт=м (композици), психологилл\ с=нл=х (геройсен характерне чун-ч\ре хускан=в\, кулян=в\ урл= к=тартни).
Кур=мл=х хат\р\сем: М.Д.Трубина портреч\, ун=н к\некисен выставки, электронл= кроссворд, Т.Марфи ёинчен калакан статьясен пуххи.
Словарь \ё\:
тълек - л=пк=
\ш\нн\ - ыв=нн=
т=л=п - х\ллехи тум
ларк=ч - ёуна хыё\нчи лармалли выр=н
сурпан-ч=лма сырн= - х\р ар=мсен пуёа ёыхмалли хат\р
ёиллес – к=м=лс=р
сис\нк\с\р ёухалч\ - систермес\р, никам курмас=рах ёухалч\
Урок эпиграф\:
Чавса ёыв=х та, ёыртма ёук.
Урок юх=м\:
I. Килти \ёе т\р\слени
1) Марфа Трубинан пултарул=хне к=штах аса илме кроссворд ыйт=в\сен хурав\сене тупасси.
1
м
у
ч
а
р
2
к
у
с
л
а
в
к
к
а
3
р
е
в
о
л
ю
ц
и
4
х
ё
н
а
р
а
н
5
ш
.
ш
к
.
6
ш
к
у
л
т
а
7
а
с
л
а
т
и
8
=
.
н
т
е
р
ч
.
9
м
а
р
х
в
а
10
ч
.
м
п
.
р
1. М\нле повесть хыёё=н Марфа Трубина т=ван хал=х=н
палл= ёыравёи пулса т=рать?
2. Марфа Трубина ёуралса ъсн\ район яч\ м\нле?
3. М\н хыёё=н М.Тубина ачасем валли ёырн= хайлав\сем
ёап=нса тухаёё\?
4. Эрехпе ирт\хни м\н патне илсе ёитерме пултаринине
к=тартакан калав яч\.
5. Юмах ев\рл\ юптарса ёырн= ёут ёантал=к проблемине
к=тартакан калав яч\.(йыв=ё яч\)
6. 43 ёул хушши в=л =ёта \ёлен\?
7. Калав=н яч\ ёантал=к=н пул=мне к=тартать.
8. М.Трубина ёырн= пьеса яч\. Ун=н антоним\ - "пар=нтарч\".
9. Марфа ят ч=вашла м\нле пулать?
10. Х=ш хулари ч=ваш шкул\нчен в\ренсе тухн= Т. Марфи?
2) Хайлавра 5 сып=к. Ёав сып=ксене ят пани.
1-м\ш сып=к - «П\ч\к Санькка мыскарисем».
2- м\ш сып=к – «/ёк\ре».
3-м\ш сып=к – «Ёул ёинчи инкек».
4-м\ш сып=к – «Ача виллине тупни».
5-м\ш сып=к – «Ък\нъ».
3). С=нарсене характеристика пани.
Санькка:
с=н-с=пач\: Сар= ёъёл\, х\рл\ сатин к\пепе, хура ёытмапа, пушмак, ч=лха т=х=нн=, 3 ёул ёур=ри ача.
к=м=л\: тап-таса чунл=, ачаш, ыр=.
тыткалар=ш\: Санька ёав=нтах пуёне каё=ртса, ёинёе сассипе ихи-хи-хо-хок! - тесе ёух=рса илч\, тихалла сиксе илч\ (113 стр.). М=йне автан пек т=сса, ик\ аллипе х=лаёланса: «Ки-ки-ий-йик! – тесе ёух=рса яч\ (114 стр.). К\ске м=нт=р аллисемпе ёупса ярса урисемпе т=п=ртаттарма тыт=нч\ (114 стр.). ача ёавр=нкаласа ташласа ёърет. П\ч\к урисепе темле те тукалать.
\м\ч\: -Кукама-ай, атя пи-ик муккана кайса п=хай (112 стр.).
Крикка:
с=н-с=пач\: х\рл\ улача к\пелл\, ёъё\ - к=вакарма пуёлан=, лутрарах старик, к=м=лл= пит куёл=скер.
к=м=л\: ыр=, тарават.
шух=ш-\м\ч\: Санькка валли Ё\рп\ве кайса лаша илсе парасси.
тыткалар=ш\: пуринпе те уёё=н калаёать, х=нисене \ётерет, ёитерет.
Крикка карч=к\:
с=н-с=пач\: шур= к\пепе, сурпан-ч=лма сырн=.
к=м=л\: к=штах ёиллес х\рар=м.
шух=ш-\м\ч\: К\терукпа Ванюка киле ярас килменни; (пит ъс\р, кайман пулсан, авантарах пул\чч\).
тыткалар=ш\: с\тел пат\нчен с\тел патне кускаласа ёърет.
К\терук:
с=н-с=пач\: х\рл\ сатин к\пепе, й=р=с пълл\, тап-тап питл\-куёл=, пуё\нче пурё=н тут=р.
к=м=л\: ёемёе к=м=лл=, с=пайл=.
шух=ш-\м\ч\: п\рре те сыпас мар тет\п, сыпмаст=п, \ёмелле мар ёав эрехе (116 стр.)
тыткалар=ш\: х=насем ум\нче илемл\н яр=нса утса ёърет, с=ра \ётерет, кук=льсене с\тел ёине пырса хурать.
Ванюк:
с=н-с=пач\: сар=, к=тра, й=пшам питл\, шур= к\пепе, ё=мат=па.
к=м=л\: ыр=, ытти чухне эрех \ёменни (\ёк\с\р пуёне).
шух=ш-\м\ч\: к=ёал \ёк\ туса ирттерер те, хам=р та ур=х нихёан та тум=п=р.
тыткалар=ш\: ёемёен утать, к=м=лл= калаёать.
II. Ыйту-хурав.
1. Ёуна ёинчен ъксе юлн= Саньккапа м\н пулать? Ёав сып=ка вуласа пани (122-123 стр.).
2. Ш=нса вилн\ Саньккана ашш\ х=ёан тата =ёта тупать? К\терук х=й\н ай=пне =нланса илет-и?
ХУСКАНУ САМАНЧ/ (ФИЗКУЛЬТМИНУТКА).
а) С=нарл= с=маха туйма в\ренесси.
Ёут ёантал=к с=нар\пе автор м\н каласш=н пулн=?
---- Санькка вилес ум\нхи \ёсем.
Ёантал=к тълек. Шартлама сив\. К=вак тъпере ё=лт=рсем урисене в\лт\р-в\лт\р вылятса т=раёё\. Кат=лн= уй=х куёне х\ссе п=хать.
---- Санькка вилн\ хыёё=н.
К=вак тъперен ёеё ё=лт=рсем куё\сене чарса т=ч\ё. Ик\-виё\ ё=лт=р п\р т\кс\мленсе, п\р ёуталса илч\ё. Куё\сене м=ч-м=ч туса илн\ пек туй=нч\. Таётан п\р пайрака тълек ёил в=р в\ёсе килч\. Ш=нса вилн\ ачан к\пи аркине, к=траланса т=ракан ёъё пай=ркине хуллен в\рсе илч\ те сис\нк\с\р ёухалч\.
Ёут ёантал=к с=нар\.
Санькка к=м=лне =нланса илме пул=шать, в=л м\нле асапланнине к=тартать, х\рхенъ туй=м\ ёуратать.
3. Хайлавра эпир тата камсемпе паллашр=м=р? Кама т\л пулт=м=р?
Санькка - т\п с=нар К\терук (ам=ш\)
Ванюк (ашш\) Крикка (кукашш\)
Крикка карчак\ (кукам=ш\) Микула (К\терук йысн=ш\)
яч\сене пал=ртман ытти арёынсемпе х\рар=мсем.
4. П\ррем\ш сып=кра Санькка мыскарисене автор ёав тери ч\р\ те с=нарл= ъкерч\к туса к\тартать. М\нш\н? М\н каласш=н пулн= ёав=нпа автор?
Хурав. Ёак ъкерч\ксене ахальтен к\ртмен. М\нле телейл\ в=л, этем, ёут ёантал=к=н т\п й\ркисемпе кил\штерсе пур=нсан!
Епле илемл\ в=л ашш\-ам=ш\
Урок т\с\: Хайлав текстне тишкерсе п\т\млетмелли урок.
П\лъ т\ллев\:
- калав сып=ксене сътсе явасси;
- калав=н содержанине калаттарасси;
- хайлав=н композицине, т\п шух=шне =нланса илме пул=шасси;
Сап=рл=х т\ллев\:
- хайлаври герой=н й=н=ш\сене курма в\рентесси;
- х\рхенъ туй=мне ёуратасси.
Илемл\х т\ллев\:
- хайлав=н с=нарл= ч\лхине курма в\рентесси.
Урок мел\семпе меслеч\сем:
1) шырав;
2) калаёу;
3) ыйту-хурав;
4) п\т\млетъ тума в\рентесси;
5) илемл\х мел\сене тупса пал=ртасси.
Пуплеве аталантарас х=н=хусем:
- ыйтусем ёине хуравлан= май шырав \ё\ тума в\рентесси.
Литература теорий\:
тема, т\п шух=ш, тыт=м (композици), психологилл\ с=нл=х (геройсен характерне чун-ч\ре хускан=в\, кулян=в\ урл= к=тартни).
Кур=мл=х хат\р\сем: М.Д.Трубина портреч\, ун=н к\некисен выставки, электронл= кроссворд, Т.Марфи ёинчен калакан статьясен пуххи.
Словарь \ё\:
тълек - л=пк=
\ш\нн\ - ыв=нн=
т=л=п - х\ллехи тум
ларк=ч - ёуна хыё\нчи лармалли выр=н
сурпан-ч=лма сырн= - х\р ар=мсен пуёа ёыхмалли хат\р
ёиллес – к=м=лс=р
сис\нк\с\р ёухалч\ - систермес\р, никам курмас=рах ёухалч\
Урок эпиграф\:
Чавса ёыв=х та, ёыртма ёук.
Урок юх=м\:
I. Килти \ёе т\р\слени
1) Марфа Трубинан пултарул=хне к=штах аса илме кроссворд ыйт=в\сен хурав\сене тупасси.
1
м
у
ч
а
р
2
к
у
с
л
а
в
к
к
а
3
р
е
в
о
л
ю
ц
и
4
х
ё
н
а
р
а
н
5
ш
.
ш
к
.
6
ш
к
у
л
т
а
7
а
с
л
а
т
и
8
=
.
н
т
е
р
ч
.
9
м
а
р
х
в
а
10
ч
.
м
п
.
р
1. М\нле повесть хыёё=н Марфа Трубина т=ван хал=х=н
палл= ёыравёи пулса т=рать?
2. Марфа Трубина ёуралса ъсн\ район яч\ м\нле?
3. М\н хыёё=н М.Тубина ачасем валли ёырн= хайлав\сем
ёап=нса тухаёё\?
4. Эрехпе ирт\хни м\н патне илсе ёитерме пултаринине
к=тартакан калав яч\.
5. Юмах ев\рл\ юптарса ёырн= ёут ёантал=к проблемине
к=тартакан калав яч\.(йыв=ё яч\)
6. 43 ёул хушши в=л =ёта \ёлен\?
7. Калав=н яч\ ёантал=к=н пул=мне к=тартать.
8. М.Трубина ёырн= пьеса яч\. Ун=н антоним\ - "пар=нтарч\".
9. Марфа ят ч=вашла м\нле пулать?
10. Х=ш хулари ч=ваш шкул\нчен в\ренсе тухн= Т. Марфи?
2) Хайлавра 5 сып=к. Ёав сып=ксене ят пани.
1-м\ш сып=к - «П\ч\к Санькка мыскарисем».
2- м\ш сып=к – «/ёк\ре».
3-м\ш сып=к – «Ёул ёинчи инкек».
4-м\ш сып=к – «Ача виллине тупни».
5-м\ш сып=к – «Ък\нъ».
3). С=нарсене характеристика пани.
Санькка:
с=н-с=пач\: Сар= ёъёл\, х\рл\ сатин к\пепе, хура ёытмапа, пушмак, ч=лха т=х=нн=, 3 ёул ёур=ри ача.
к=м=л\: тап-таса чунл=, ачаш, ыр=.
тыткалар=ш\: Санька ёав=нтах пуёне каё=ртса, ёинёе сассипе ихи-хи-хо-хок! - тесе ёух=рса илч\, тихалла сиксе илч\ (113 стр.). М=йне автан пек т=сса, ик\ аллипе х=лаёланса: «Ки-ки-ий-йик! – тесе ёух=рса яч\ (114 стр.). К\ске м=нт=р аллисемпе ёупса ярса урисемпе т=п=ртаттарма тыт=нч\ (114 стр.). ача ёавр=нкаласа ташласа ёърет. П\ч\к урисепе темле те тукалать.
\м\ч\: -Кукама-ай, атя пи-ик муккана кайса п=хай (112 стр.).
Крикка:
с=н-с=пач\: х\рл\ улача к\пелл\, ёъё\ - к=вакарма пуёлан=, лутрарах старик, к=м=лл= пит куёл=скер.
к=м=л\: ыр=, тарават.
шух=ш-\м\ч\: Санькка валли Ё\рп\ве кайса лаша илсе парасси.
тыткалар=ш\: пуринпе те уёё=н калаёать, х=нисене \ётерет, ёитерет.
Крикка карч=к\:
с=н-с=пач\: шур= к\пепе, сурпан-ч=лма сырн=.
к=м=л\: к=штах ёиллес х\рар=м.
шух=ш-\м\ч\: К\терукпа Ванюка киле ярас килменни; (пит ъс\р, кайман пулсан, авантарах пул\чч\).
тыткалар=ш\: с\тел пат\нчен с\тел патне кускаласа ёърет.
К\терук:
с=н-с=пач\: х\рл\ сатин к\пепе, й=р=с пълл\, тап-тап питл\-куёл=, пуё\нче пурё=н тут=р.
к=м=л\: ёемёе к=м=лл=, с=пайл=.
шух=ш-\м\ч\: п\рре те сыпас мар тет\п, сыпмаст=п, \ёмелле мар ёав эрехе (116 стр.)
тыткалар=ш\: х=насем ум\нче илемл\н яр=нса утса ёърет, с=ра \ётерет, кук=льсене с\тел ёине пырса хурать.
Ванюк:
с=н-с=пач\: сар=, к=тра, й=пшам питл\, шур= к\пепе, ё=мат=па.
к=м=л\: ыр=, ытти чухне эрех \ёменни (\ёк\с\р пуёне).
шух=ш-\м\ч\: к=ёал \ёк\ туса ирттерер те, хам=р та ур=х нихёан та тум=п=р.
тыткалар=ш\: ёемёен утать, к=м=лл= калаёать.
II. Ыйту-хурав.
1. Ёуна ёинчен ъксе юлн= Саньккапа м\н пулать? Ёав сып=ка вуласа пани (122-123 стр.).
2. Ш=нса вилн\ Саньккана ашш\ х=ёан тата =ёта тупать? К\терук х=й\н ай=пне =нланса илет-и?
ХУСКАНУ САМАНЧ/ (ФИЗКУЛЬТМИНУТКА).
а) С=нарл= с=маха туйма в\ренесси.
Ёут ёантал=к с=нар\пе автор м\н каласш=н пулн=?
---- Санькка вилес ум\нхи \ёсем.
Ёантал=к тълек. Шартлама сив\. К=вак тъпере ё=лт=рсем урисене в\лт\р-в\лт\р вылятса т=раёё\. Кат=лн= уй=х куёне х\ссе п=хать.
---- Санькка вилн\ хыёё=н.
К=вак тъперен ёеё ё=лт=рсем куё\сене чарса т=ч\ё. Ик\-виё\ ё=лт=р п\р т\кс\мленсе, п\р ёуталса илч\ё. Куё\сене м=ч-м=ч туса илн\ пек туй=нч\. Таётан п\р пайрака тълек ёил в=р в\ёсе килч\. Ш=нса вилн\ ачан к\пи аркине, к=траланса т=ракан ёъё пай=ркине хуллен в\рсе илч\ те сис\нк\с\р ёухалч\.
Ёут ёантал=к с=нар\.
Санькка к=м=лне =нланса илме пул=шать, в=л м\нле асапланнине к=тартать, х\рхенъ туй=м\ ёуратать.
3. Хайлавра эпир тата камсемпе паллашр=м=р? Кама т\л пулт=м=р?
Санькка - т\п с=нар К\терук (ам=ш\)
Ванюк (ашш\) Крикка (кукашш\)
Крикка карчак\ (кукам=ш\) Микула (К\терук йысн=ш\)
яч\сене пал=ртман ытти арёынсемпе х\рар=мсем.
4. П\ррем\ш сып=кра Санькка мыскарисене автор ёав тери ч\р\ те с=нарл= ъкерч\к туса к\тартать. М\нш\н? М\н каласш=н пулн= ёав=нпа автор?
Хурав. Ёак ъкерч\ксене ахальтен к\ртмен. М\нле телейл\ в=л, этем, ёут ёантал=к=н т\п й\ркисемпе кил\штерсе пур=нсан!
Епле илемл\ в=л ашш\-ам=ш\