Татар телеАңлатма язуЫ.
Татар теле фәненнән киңәйтелгән тематик планлаштыру Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән, «Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 1 – 4 сыйныфлары өчен программа , татар теле, 3 сыйныф» нигезләнеп (автор: А.Х.Нуриева , Казан. «Мәгариф» нәшрияты. 2003), фән нигезләре буенча мәҗбүри нәтиҗәлелеккә ирешүне күздә тотып, «Татар теленнән календарь-тематик план» (төзүчеләр: Кәримова Ф.С., Батькова Г.З. – Яр-Чаллы, 2008) методик кулланманы файдаланып төзелде. Ул дүртьеллык башлангыч татар мәктәбенең 3 нче сыйныфы өчен төзелгән һәм Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы рөхсәте белән басылган. «Татар теле » дәреслеге белән тәэмин ителгән. Автор: А.Х.Нуриева – Казан: Мәгариф, 2009.
Киңәйтелгән тематик планның әчтәлеген мәктәптә үзләштерелергә, камилләштерелергә тиешле гомүмкүнекмәләр, татар теле курсы буенча махсус белем һәм кунекмәләр тәшкил итә.
Тематик план, укыту планы нигезендә , 3 нче сыйныфта атнага 3 сәгать исәбеннән прпограмма материалын 102 сәгатькә бүлеп төзелде, бәйләнешле сөйләм үстерү сәгатьләре кертелде.
Татар теленнән 3 нче сыйныфта бәйләнешле сөйләм үстерү сәгатьләре:
Контроль диктант ( 55-60 сүз) - 6,
Сүзлек диктанты – 10-12 сүз
Контроль күчереп язу (45-50 сүз)
Изложение (45-50 сүз) - 2 ,
Сочинение (фикер йөртү элементларын кертеп, әзер план буенча , 55 -60 сүз) -2,
Эш кәгазьләре (Хат язу ) – 1,
Бәйләнешле сөйләм үстерү
-Диалогик (монологик) сөйләм үстерү – 9,
-Хаталар өстендә эш -5,
-Хикәя язу -1 .
Тематик планлаштыруны тормышка ашырганда куелган иң әһәмиятле максатлар:
Уку эшчәнлеген оештыра белү, эшнең дөреслеген тикшерү, эш сыйфатына бәя бирү;
Китап-өстәмә мәгълүмат белән эш итә белү: дәреслек белән эш итә белү, эчтәлекне аңлап, дөрес уку, сүзлекләрдән файдалана белү;
Фикерләү сәләтен үстерү:
-танып-белү активлыгын үстерү,
-кагыйдәләрне аңлап кабул итү,
Укучы бала белергә тиеш:
Грамматик анализ төрләре: сүзләргә фонетик анализ ясау, лексик сүз ясалышы, сүз төзелеше;
Телдән һәм язма сөйләм:
- Кагыйдәләрне аңлап эзлекле сөйли белү;
-Сорауны формалаштыра белү, тулы җавап бирә белү;
Дөрес язу күнекмәләре формалаштыру.
3 нче сыйныфта татар теле дәресләренең календарь-тематик планы
Т/с Программаның бүлеге Дәреснең темасы Сәгать саны Дэрес тибы Үзләштерелергә яки камилләштерелергә тиешле белем һәм күнекмәләрКонтроль төре Материал
Дәреслек, күнегү№ Үткәрү вакыты
2 нче сыйныфта өйрәнгәннәрне кабатлау, искә төшерү.
– 12 сәгать. 1. Кабатлау Алфавит 1 Кабатлау Хәрефләрнең укылышын яттан белү. Һәр хәрефне дөрес әйтеп уку. Аваз һәм хәрефләрне аера белү №1-6 2. Сузык һәм тартык авазлар 3 комбиниров Калын һәм нечкә сузыкларны аерып, татар телендәге сүзләрнең сингармонизм законына буйсынуын яки буйсынмавын аңлату. Яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аеру. Татар теленең үзенчәлекле авазларны һәм хәрефләрне аерып әйтә белү.
№7-16 3. Сузык һәм тартык авазлар комбиниров №17-19 4. Тест «Сузык һәм тартык авазлар” тикшерү №20-21 5. Калынлык (Ъ) һәм нечкәлек (Ь) билгеләре. 1 Б.С.Ү. дәресе №1 Ъ һәм ь кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу Хикәя «Алтын көз» №22-24 6. Сүзләрне иҗекләргә аеру, юлдан- юлга күчерү комбиниров Сүздәге иҗекләрнең саны сузык авазга бәйле. Гадәттә һәр иҗектә бер сузык була №25-32 7. Контроль күчереп язу №1 1 Контроль 55-60 сүзле текстны, хәрефен бозмыйча, төшереп калдырмыйча, хәреф өстәмичә, урыннарын алыщтырмыйча, каллиграфик дөрес язу 8. Баш хәреф белән языла торган сүзләр1 катнаш Кеше исемнәрен, фамилияләрне, шәһәр, авыл, елга исемнәрен, хайван кушаматларын баш хәреф белән язу.
№33-35 9. Тамыр һәм кушымча
2 катнаш Сүзнең мәгънәле кисәкләре: тамыр һәм кушымча. Ясагыч кушымча һәм төрләндергеч кушымча. №36-41 10. Тамыр һәм кушымча. Хикәя язу «Җәйге ялБ.С.Ү. дәресе №2 Хикәя язу «Җәйге ял №42 11.Аңлатмалы диктант №1 1 контроль Грамоталы язу күнекмәләрен тикшерү. Авыр сүзләр язылышын тикшерү һәм аңлату. диктант 12. Хаталар өстендә эш. Тест. Контроль Тест Сүз. Телнең сүзлеге.
-11 сәгать 1. Нәрсә ул сүзлек? 2 Яңа материал Орфографик, аңлатмалы сүзлекләр белән эшләү. Сүзлекләрнең төрләре белән таныштыру. №43-45 2. Нәрсә ул сүзлек?Алынма сүзләр катнаш №46-48 3.Бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләр 1 катнаш Сүзнең лексик мәгънәсе. (гомуми төшенчә). Бер мәгънәне аңлаткан һәм күп мәгънәне аңлаткан сүзләр белән танышу. №49-54 4. Синонимнар 2 Яңа материал Уртак мәгънәле, Бер-берсеннән мәгънә төсмерләре һәм язылышлары белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуы. Хикәя «Якын дустым» №55-57 5. Синонимнар Б.С.Ү. дәресе №3 №58-62 6.Антонимнар 2 Яңа материал Капма-каршы мәгънәле сүзләр белән таныштыру. №63-65 7. Антонимнар катнаш №66-68 8. Омонимнар 2 Яңа материал Әйтелеше һәм язылышы ягыннан Бер төрле, ләкин төрле мәгънәгә Ия булган сүзләр омонимнар дип атала. (Төшенчә бирү, аларны аера белү күнекмәсе формалаштыру.№69-71 9. Омонимнар катнаш №72-74 10. Контроль диктант №2 1 контроль Контроль диктант 11. Хаталар өстендә эш 1 катнаш Сүз төзелеше
-3 сәгать 1.Тамыр һәм кушымча 1 Яңа материал Тамыр – сүзнең төп мәгънәсен белдергән кисәк. Сүзләрнең тамырларын табарга өйрәтү. Кушымча- тамырга ялганып килә торган кисәк. Кушымчаларны тамырдан аерырга өйрәтү. № 75-78 2. Иҗади язма эш. Изложение №1 1. Б.С.Ү. дәресе №5 Укучыларның алган белемнәрен тикшерү һәм камилләштерү Изложение 3.Хаталар өстендә эш 1 катнаш Кагыйдәләргә нигезләнеп хаталы сүзләрне тикшерү, яздыру, җөмләләр төзү. Сүз ясалышы
-6 сәгать 2 чирек
1. Кушымча төрләре 1 Яңа материал Кушымчалар ике төрле булла: сүз ясагыч кушымчалар һәм сүз төрләндергеч кушымчалар (мөнәсәбәт белдерүчеләр) №79-82 2. Кушма сүзләр 2 Яңа материал
Кушма сүзләр ике тамыр сүз кушып ясала.Кушма сүзләр ясалышын аңлату, язылышын күзәтү. Сүз төзелеше ягыннан анализ ясый белү күнекмәләре булдыру. №83-90 3. Кушма сүзләркатнаш №91-98 4.Парлы сүзләр2 Яңа материал Парлы сүзләр ике сүзне теркәп бер мәгънә белдерә. Алар сызыкча Аша языла. Парлы сүзләрнең ясалышын аңлату, язылышын күзәтү. Сүз төзелеше ягыннан анализ ясый белү күнекмәләре булдыру. №99-102 5. Парлы сүзләркатнаш №103-106 6.Иҗади язма эш. Изложение №2 1 Б.С.Ү. дәресе Изложение № Сүз төркемнәре - 51 сәгать 1.Сүзләрнең төркемнәргә бүленеше 1 катнаш Сүзләрнең төркемнәргә бүленеше: исем, сыйфат, фигыль белән таныштыру. №107-108 Исем (12с.) 2. Исем. Мәгънәсе, җөмләдәге роле 1 Яңа материал Исем темасы буенча булган белемнәрен ныгыту. №109-113 3. Ялгызлык исемнәр1 Яңа материал Ялгызлык исемнәргә кеше исемнәре, фамилияләр, шәһәр, авыл, елга исемнәре, хайван кушаматлары керә. Алар баш хәрефтән языла.
№114-117 4.Уртаклык исемнәр1 Яңа материал Ялгызлык исемнәрдән кала барлык исемнәр дә уртаклык исемнәргә керә. Җөмлә башында гына баш хәрефтән языла. Башка очракларда юл хәрефтән языла. №118-123 5. Исемнәрнең берлек һәм күплек санда килүе. 2 Яңа материал Исем буенча белемнәрне ныгыту һәм камилләштерү. №124-127 6. Исемнәрнең берлек һәм күплек санда килүе. катнаш №128-131 7. Исемнәрнең килешләр белән төрләнүе 5 Яңа материал Исемнәр килеш белән төрләнә. Килеш кушымчалары сүзләрне аера белү өчен кулланыла. №132-135 8. Исемнәрнең килешләр белән төрләнүе Калын төрләнеш Яңа материал №136-138 9. Исемнәрнең килешләр белән төрләнүе, нечкә төрләнеш Яңа материал №139-144 10. Бәйләнешле сөйләм: хикәя язу»Чыршы бәйрәме» . Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе №6 Елга буена бару турында хикәя язу №145-146 11. «Исем». Кабатлау , йомгаклау 80 бит 12. Контроль диктант№3 1 Контроль Контроль диктант 13. хаталар өстендә эш 1 катнаш
Фигыль( 20с.) 14. Фигыль 1 Яңа материал Фигыль турында белемнәрне үстерү, ныгыту, камилләштерү.
№147-152 15. Фигыльләрнең зат, сан белән төрләнеше 1 Яңа материал Фигыльләр зат. Сан белән төрләнәләр. Фигыльләр 1, 2, 3 затта, берлек һәм күплек санда төрләнә.
№153-155 16. Фигыльләрнең барлыкта һәм юклыкта килүе 1 Яңа материал Фигыльләр барлыкта һәм юклыкта төрләнә. №156-157 17. Контроль күчереп язу №2 1 Тикшерү 18. Хикәя фигыль 1 Яңа материал 158-159 19. Хикәя фигыльнең заман белән төрләнеше
1 Яңа материал Хикәя фигыль хәзерге заманда, үткән заман, киләчәк заманда төрләнә.
160 20. Үткән заман
3 Яңа материал Үткән заман хикәя фигыль эшнең уткәнен белдерә. Һәм нишләгән? соравына җавап булып килә. «Бәйрәм белән» текстын хикәя итеп язу 161-162 21. Үткән заман
Б.С.ү. дәресе №7 163-167 22. Үткән заман хикәя фигыльнең юклык төре
Яңа материал 168-172 23. Хәзерге заман 5 Яңа материал Хәзерге заман хикәя фигыль эшнең хәзер үтәлүен белдерә. Һәм нишли? соравына җавап булып килә. 173 24. Хәзерге заман хикәя фигыльнең калын һәм нечкә төрләнеше Яңа материал 174-175 25. Хәзерге заман заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнүе Яңа материал 176-179 26. Хәзерге заман . Бәйләнешле сөйләм үстерү Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе №8 Рәсем буенча хикәя язу«Хоккей» 180 27. Хәзерге заман хикәя фигыльләрнең кушымчалары катнаш 181-196 28. Киләчәк заман 4. Яңа материал Киләчәк заман хикәя фигыль эшнең үтәләчәген белдерә. Һәм нишләр? соравына җавап булып килә. 197 29. Киләчәк заман хикәя фигыльнең калын һәм нечкә төрләнеше Яңа материал 198-199 30. Киләчәк заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнүе Яңа материал 200-211 31. Киләчәк заман хикәя фигыльнең юклык төре Яңа материал 112-117 32. Иҗади диктант№4 тикшерү
Иҗади диктант 33.Хаталар өстендә эш катнаш Сыйфат. (6с.) 34. Сыйфат. 1 Яңа материал Сыйфат турында белемнәрен тирәнәйтү, ныгыту, камилләштерү 218-219 35. Сыйфатның җөмләдә исемгә бәйләнеп килүе.
2 Яңа материал Сыйфатның җомләдә исемгә бәйләнеп килә һәм исемнән чыгып сыйфатка сорау куела. 220 36. Сыйфатлар предетның төрле билгеләрен белдерәләр. Яңа материал 221-223 37. Сыйфатларның сөйләмдә әһәмияте. 2 Яңа материал Сыйфатларның сөйләмдә кулану. Ул сөйләмне тулыландыра, матурлый. 224-227 38. Антоним сыйфатларын сөйләмдә кулану. Сыйфатлар сөйләмне матурлый. катнаш 228-231 40.Контроль күчереп язу №3 1
катнаш Алмашлык (6с.) 41. Алмашлык. Зат алмашлыкларыы. 1 Яңа материал Алмашлыклар. 1, 2, 3 заттта киләләр һәм берлек, күплек санда төрләнәләр 232=234 42. Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнеше 4 Зат алмашлыклары баш килешендә, иялек, юнәлеш, төшем, чыгыш, урын-вакыт килешендә төрләнәләр235-237 43. Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнеше. Сораулары катнаш 238-242 44. Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнеше.. катнаш 243-248 45. Рәсем буенча хикәя төзү «Үзешчән сәнгатьтә катнашу» тикшерү Рәсем буенча хикәя төзү 249 46. Инша №1 «Үскәч мин кем булырмын». 1 тикшерү Сочинение Кисәкчә (5с) 4 чирек
47. Кисәкчә. Аларның сөйләмдәге роле, аерым сүз булуы. 3 Яңа материал . Кисәкчәләрнең сөйләмдәге роле – мәгънә, хис төсмерләрен, раслау, инкярь итүне белдерүләре. Аларны аралашу ситуациясенә һәм сөйләм максатына туры китереп урынлы, төгәл кулану..Үзеңнең ял көнеңне ничек уздыруың турында хикәя язу 250-251 48. Калын һәм нечкә әцтелешле кисәкчәләрЯңа материал 252-258 49. Кисәкчә. Рәсем буенча хикәя төзеп язу «Бакчада эш» Б.С.Ү. дәресе №9 50. Аңлатмалы диктант №5 1 тикшерү диктант 51. Хаталар өстендә эш. Тест 1 катнаш 259-262 Җөмлә. Синтаксис. 18 сәгать 1. Нәрсә ул җөмлә? 1 Яңа материал Җөмлә тәмамланган уйны белдерә. Җөмлә афырында нокта куела. 263-265 2. Хикәя җөмлә.Рәсем буенча хикәя төзеп язу «Кышкы уеннар» 1 Б.С.Ү. дәресе Хикәя җөмлә тыныч тойгы белән укыла 266-270 3.Сорау җөмлә 1 Яңа материал Сорау җөмләдә сорау сүзе булла һәм ул сорау интонациясе белән укыла . 271-275 4. Өндәү җөмлә
2 Яңа материал Өндәү җөмлә көчле тойгы белән укыла, әмер бирү, сөенүне белдерергә мөмкин. План буенча рәсемгә карап хикәя язу 276-284 5.Рәсемгә карап хикәя төзеп язу «Зурларга булышу» Б.С.Ү. дәресе №10 283 6. Контроль күчереп язу №4 1 Контроль 7. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре 1 Яңа материал Җөмләнең баш кисәкләре – ия белән хәбәр. Калган кисәкләре иярчен кисәкләр булла 285 8. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше 1 Яңа материал Җөмләдә сүзләр Берсенэ берсе бәйле һәм алар берсен берсе ачыклап килә. 286-292 9.Бәйлек .1 Яңа материал Төрле килешләрдә исемнәрнең һәм зат алмашлыкларының бәйлекләр белән килуе күзәтелә 293-300 10. Кабатлау. Җөмләнең баш кисәкләре 1 катнаш Җөмләнең баш кисәкләре турында алган белемнәрне ныгыту һәм камилләштерү. 174 бит 11. Инша. №2 « Безнең гаилә.» 1 Сөйләм үстерү дәресе Сочинение 12. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр1 Яңа материал Җыйнак һәм җәенке җөмләләр белән таныштыру. 301-304 13. Сүзтемә. Сүзтезмәдә сүзләр бәйләнеше 1 Яңа материал Сүзтезмәләр төзегәндә сүзтезмәләрнең бәйләнеле булуына игътибар итәргә. 305-306 14. Текст. Тема. План
Телдән һәм язма сөйләм 3 Яңа материал Текст. Аның темасы, төп фикере. Бүлек башы. Текстның кисәкләре, алар арасындагы һәм җөмләләр арасындагы бәйләнеш. Укучыларның текст планы турындагы белемнәрен гомумиләштерү. Үзебезнең урманнар – хикәя төзеп язу 310-313 15. . Текст. Тема. План Текстның кереш, йомгаклау , бетем өлеше катнаш 314-315 16. План. Б.С.Ү. дәресе 17. Контроль диктант №6 1 контроль Контроль диктант 18. Хаталар өстендә эш катнаш 317 Кабатлау 2 сәгать 1. Ел буена алган белемнәрне ныгыту катнаш Ел буена алган белемнәрне ныгыту 2. Йомгаклау дәрес катнаш Ел буена алган белемнәрне ныгыту. Йомгаклау, Җәйге биремнәр