Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:
РФ “Мәгариф турында”гы Законының 7 нче маддәсе.
“Мәгариф турында” ТР Законы (1997 ел, 2 июль. Үзгәрешләр – 2012 ел, 21 июнь.Үзгәрешләр-2013 нче ел,1нче сентябрь).
Федеральный Государственный образовательный стандарт начального общего образования» ( приказ Минобрнауки РФ № 373 от 6 октября 2009г).
"Белем бирүнең вакытлы дәүләт стандартларын раслау турында" ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының боерыгы №499/09, 04.03.2009 ел.
Примерные программы по учебным предметам. Начальная школа. В2 ч.Ч.2. – 5-е изд., перераб. – М.:Просвещение, 2011.
Башлангыч сыйныфлар өчен үрнәк программага / «Дрофа», Мәскәү,2007/),”Перспектив башлангыч мәктәп”концепциясенә,ФГОС таләпләренә(Приказ МО РФ от 15.10. 2009,№373-ФЗ) нигезләнеп төзелде.
Дәреслек. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслек.
И Мияссарова, Ф.Гарифуллина, Р.Шәмсетдинова. Әлифба. 1 нче сыйныф.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел;
Г.М.Сафиуллина, М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова, Ф.Ф.Хәсәнова. Әдәби уку. 1 нче сыйныф.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел.
Дәреслекләр “Перспектив башлангыч мәктәп “ концепциясе һәм яңа белем стандарты таләпләренә туры китереп эшләнгән .
Өстәмә дәфтәр. Г.М.Сафиуллина, М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова, Ф.Ф.Хәсәнова. Әдәби уку:мөстәкыйль эш дәфтәре. 1 нче сыйныф.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел.
Өстәмә материал. И.Мияссарова, Ф.Гарифуллина, Р.Шәмсетдинова. Әлифба. Методик кулланма.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел;
Г.М.Сафиуллина, М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова, Ф.Ф.Хәсәнова. Әдәби уку. Методик кулланма.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел.
Бу курсның максаты:
-укучыларны татар теленең график системасы төзелеше һәм функциясененең гомуми закончалыклары белән танышу нигезендә башлангыч укуга өйрәтү. Бу үз чиратында тел турында белем һәм күнекмәләрнең формалашуына нигез булып тора
-укучыларны укырга һәм әдәби сөйләмгә өйрәтү.
Бурычлар:
-грамотага өйрәтү процессында балаларда татар теле системасының төп тел берәмлекләре: аваз, сүз, сүзтезмә, җөмлә, текст турында күзаллау булдыру;
-фонематик ишетү һәм авазны әйтү культурасын үстерү;
-грамотага өйрәтү чорында уку һәм язу күнекмәләрен формалаштыручы график эшчәнлекне үзләштерү;
- укучыларда йөгерек, аңлы, сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру, текст һәм китап белән эшләү осталыгы тәрбияләү. Уку процессында хәтер һәм тотрыклы игътибар үсеш ала, баланың акыл хезмәтенә сәләте исә шушы ике күрсәткечкә бәйле.
1 нче сыйныф курсының эчтәлеге
Грамотага өйрәтү чоры өч этапка бүленә: әзерлек, төп, йомгаклау. “Әлифба” дәреслегендә аваз һәм хәрефләрне өйрәнү эзлеклелеге татар графикасының позицион (иҗек) принцибына нигезләнгән. Сузык авазлар һәм аларга билге булып килгән хәрефләр беренче чиратта өйрәнелә, чөнки алар иҗек төзи, шуның нигезендә укучылар уку технологиясе белән таныша.
Сузыклардан соң сонор тартыклар өйрәнелә. Бу аларның яңгырау һәм саңгырау парларының булмавы, яңгырашы ягыннан сузык авазларга якын торуына бәйле. Моннан тыш, кыска [й] авазын өйрәнү е, ю, я хәрефләре ике аваз кушылмасына, ягъни [й] һәм тиешле сузыкка билге булып килүе белән дә танышырга ярдәм итә. Алга таба тартыкларның яңгырау һәм саңгырау парларын өйрәнгәндә, мисалларга таянып, балалар язуда тартыкларның калын һәм нечкә әйтелешләрен белдерү кагыйдәләрен ныгыталар. Соңыннан алар аеру билгеләре [ь, ъ] булган сүзләргә аваз анализы ясарга һәм ул сүзләрне укырга өйрәнәләр, шуннан соң гына парсыз шаулы тартыклар белән танышалараларның язылыш үзенчәлекләрен үзләштерәләр.”Әлифба”да, уку өчен махсус төзелгән текстлардан тыш, балаларның яшь үзенчәлекләренә туры килгән һәм балаларда танып белү эшчәнлеген формалаштырырга ярдәм итә торган башка жанрдагы әсәрләр: шигырь, табышмак, мәкаль, әйтем, тизәйткеч, санамышлар да урын алган.
“Әдәби уку” дәресләренә укыту-методик комплектында баланың тормыш тәҗрибәсе, яшь үзенчәлекләре, аның үзе яшәгән тирәлекне күзаллау дәрәҗәсе дә искә алына. “Әдәби уку” китабы ике өлештән: дәреслек һәм хрестоматиядән тора. Укучының белем дәрәҗәсе, күзаллавы төрле булуны истә тотып, өстәмә уку өчен текстлар да бирелә. Алар дәреслек материалы белән үрелеп бара, аның дәвамы булып тора. Комплектның төп үзенчәлеге – дәреслеккә Әминә һәм Әмир бәхәсләре аша автор сөйләмен кертү. Бу очракта укытучы укучыга юнәлеш бирүче ролен генә башкара ала. Дәреслектәге биремнәр башлангыч сыйныф укучысын фәнн-тикшеренү эше белән дә кызыксындырырлык итеп сайланган.
Тематик планлаштыру атнага 2 сәгать исәбеннән ел буена 66 сәгатькә төзелгән. (Об изучении татарского языка и литературы в общеобразовательных учреждениях.№ 9777/12 от 13.08.2012 г)
Әдәби уку дәресләренeң төп темалары:
Тема Сәг.саны
Әзерлек – әлифбага кадәр чор 4
Төп – әлифба чоры 41
Йомгаклау – әлифбадан соңгы чор. 21
Сәяхәткә чыгу. Кайтаваз мәгарәсе. Аю өне янында. Чәчәкле аланда. Урман мәктәбендә. Шүрәледә кунакта. Китап рәссамы күргәзмәсендә. Барысы 66
Укучыларның белемнәренә, осталык һәм күнекмәләренә төп таләпләр.
1 нче сыйныф ахырына укучылар белергә тиешләр:
-татар телендәге барлык аваз һәм хәрефләрне ;
-аваз һәм хәрефнең төп аермасын: авазны әйтәбез, ишетәбез; хәрефләрне күрәбез, таныйбыз, язабыз.
1 нче сыйныф ахырына укучылар эшли белергә тиешләр:
-сүзләрне авазларга тарката, авазларны сүздәге тәртиптә әйтә;
-сузык һәм тартык авазларны һәм аларның хәрефләрен аерып таный;
-сүздә һәм сүздән тыш та калын һәм нечкә сузыкларны дөрес атап әйтә;
-сузык авазлар һәм аларның хәрефләренә карап, калын һәм нечкә әйтелгән сүзләрне аера;
-җөмләне сүзләргә тарката;
-сүзләрне иҗекләргә бүлә;
-телдән 4-5 җөмләдән торган кечкенә хикәяләр төзи;
-5-6 шигырьне яттан сөйли;
-алфавитның барлык хәрефләре булган кечкенә текстларны дөрес салмак итеп иҗекләп (йөзмә), кыска сүзләрне бөтен килеш укый;
-җөмләләр арасында пауза ясый;
-таныш булмаган текстны уку темпы- минутына 30 сүз итеп укый;
-укыган текстларга карата куелган сорауларга җавап бирә;
-рәсеменә карап текст эчтәлеген сөйли, укыган әсәрнең исемен аңлата, әсәрне гади генә итеп бәяли, мисаллар китерә, рәсемнәргә карап, телдән хикәя төзеп сөйли;
-таныш китапларны таныш булмаганнарыннан аера-таный;
-китап исемен, авторын укый, китапханәдән кече яшьтәге балалар өчен чыгарылган китаплар алып укый;
-китаплардан үзеңә кирәкле мәгълүматны сайлап ала, куллана, файдалана.
Тематик планлаштыру атнага 2 сәгать исәбеннән ел буена 66 сәгатькә төзелгән.
Сәгатьләр бүленеше:
1 чирек – 18 сәгать
2 чирек - 14 сәгать
3 чирек - 18 сәгать
4 чирек- 16 сәгать
Өстәмә материал
Г.М.Сафиуллина, М.Я.Гарифуллина, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова, Ф.Ф.Хәсәнова. Әдәби уку.Хрестоматия. 1 нче сыйныф.-Казан.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты. 2011 ел
№ Тема
Са-
ны Дәрес-
нең
тибы Укучыларның эшчәнлегенә характеристика, эшчәнлек төрләре Белемне бәяләү төрләре. Алдан планлаштырылган нәтиҗәләр Дата
План Фак.
1нче чирек-18 сәг. Әзерлек – әлифбага кадәр чор – 4 сәгать
1. Дәреслек белән танышу. “Өч кыз”,“Куян кызы” әкиятләре.Әйтмә сөйләм.
1 Яңа белем үзләштерү дәресе
Сөйләм турында искә төшерү. Җөмлә турында төшенчә бирү.График схемалар ярдәмендә сөйләмне җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру. Халык авыз иҗаты әсәрләре-
нең бер төре – әкиятләр белән таныштыру. Фронталь әңгәмә Кешеләрнең әйтеп һәм язып сөйләшүләрен гомуми күзаллый белергә, матур итеп сөйләшә , укый һәм яза белү кирәклеген аңлый белергә, сөйләмне җөмләләргә аера белергә тиеш 2.09 2. Текст.Текст кисәге буларак җөмлә.Җөмлә кисәге буларак сүз.Икмәк ничек табынга килә. Яшелчә бакчасы.
Алма бакчасы. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе
Икмәкнең табынга ничек килүе турында күзаллау булдыру.График схемалар ярдәмендә сөйләмне җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру. “Яшелчә бакчасы”, “Алма бакчасы” текстларының эчтәлеге белән танышу. Агымдагы
Кешеләрнең әйтеп һәм язып сөйләшүләрен гомуми күзаллый белергә, матур итеп сөйләшә , укый һәм яза белү кирәклеген аңлый белергә , сөйләмне җөмләләргә аера һәм предметны белдерүче сүзләрне белергә тиеш 4.09 3. Көз. Зирәк чәүкә. Кыш. Җимлек.Предметны белдерүче сүз.Хәрәкәтне белдерүче сүз.Билгене белдерүче сүз. 1 Катнаш График схемалар ярдәмендә сөйләмне җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру.
“Көз”,“Зирәк чәүкә”текстының эчтәлеге белән танышу Агымдагы Кешеләрнең әйтеп һәм язып сөйләшүләрен гомуми күзаллый белергә, матур итеп сөйләшә , укый һәм яза белү кирәклеген аңлый белергә , сөйләмне җөмләләргә аера һәм хәрәкәтне белдерүче сүзләрне белергә тиеш 9.09 4 Кыш.Җимлек.Мәгънә белдерүче сүз,ярдәмче сүз. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе
”, “Кыш”, “Җимлек” текстының эчтәлеге белән танышу.Җөмләне сүзләргә аеру.
Фронталь әңгәмә Матур итеп сөйләшә белү;сүзләрне урынлы куллану. 11.09 Әлифба чоры- 41сәгать
5.
6 Сузык[а]авазы һәм А,а хәрефләре.
Сузык [ә]авазы һәм ә,Ә хәрефләре.
1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе
Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык (А) авазы һәм А, а хәрефләре белән таныштыру.
“Баш А хәрефе”, “Юл а хәрефе” белән танышу.
Кисмә хәрефләр белән эш.
Сузык (Ә) авазы һәм Ә,Ә хәрефләре белән танышу.
(А) – калын сузык, (Ә) – нечкә сузык булуын төшендерү. Агымдагы
Агымдагы
Белергә тиеш:сүзләрдәсузык (а) авазын әйтеп, ишетеп табарга
А.а хәрефләренең нечкә сузык аваз белдерүен
Сүзләрдәсузык (ә) авазын әйтеп, ишетеп табарга
Ә,ә хәрефләренең нечкә сузык аваз белдерүен
16.09
18.09 7.
8 Сузык [ы]авазы һәм ы,Ы хәрефләре
[Э] авазы. Э,э(е) хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе
Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык (Ы) авазы һәм Ы,ы хәрефләре белән таныштыру.
Сүзләргә иҗек – аваз анализы ясау.
А,ы – калын сузык аваз хәрефләре, ә.э(е) –нечкә сузык аваз хәрефләре.Кисмә хәрефләр белән эшләү, сүзләр төзү.
Сузык (Э) авазы һәм Э,э (е) хәрефләре белән таныштыру.
Сүзләргә иҗек – аваз анализы ясау.
А,ы – калын сузык аваз хәрефләре, ә.э(е) –нечкә сузык аваз хәрефләре.Кисмә хәрефләр белән эшләү, сүзләр төзү. Агымдагы
Агымдагы Белергә тиеш: җөмлә схемасын төзи,
[ы]авазын дөрес ишетә, таный белергә, авазларга характеристика бирә
Белергә тиеш: җөмлә схемасын төзи,
[е] авазын дөрес ишетә, таный белергә, авазларга характеристика бирә
23.09
25/09 9. Сузык [и]авазы һәм и,И хәрефләре 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык [и] авазы һәм И, и хәрефләре таныштыру.
Полотнода сүзләр төзү, калын һәм нечкә сузыкларны табу. Агымдагы Белергә тиеш:җөмлә схемасын төзи,
[и]авазын дөрес ишетә, таный белергә авазларга характеристика бирә белү,иҗекләр һәм сүзләр укый белү.
30.09 10. Сузык [у] авазы һәм у,У хәрефләре. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе сузык [у] авазы һәм У,у хәрефләре белән таныштыру.
Полотнода сүзләр төзү, калын һәм нечкә сузыкларны табу Агымдагы Белергә тиеш:җөмлә схемасын төзи,
[у]авазын дөрес ишетә, таный белергә авазларга характеристика бирә белү, иҗекләр һәм сүзләр укый белү.
2.10 11. Сузык [ү]авзы һәм ү,Ү хәрефләре. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе сузык [ү] авазы Ү,ү хәрефләре белән таныштыру.
Полотнода сүзләр төзү, калын һәм нечкә сузыкларны табу Агымдагы Белергә тиеш:җөмлә схемасын төзи,
[ү]авазын дөрес ишетә, таный белергә авазларга характеристика бирә белү, иҗекләр һәм сүзләр укый белү.
7.10
12.
13. Сузык [о] авазы һәм о,О хәрефләре.
Сузык [ө] авазы һәм ө,Ө хәрефләре.
Калын һәм нечкә сузыклар.Иҗекләр.
1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе
Сузык [о]авазын хор белән әйтү, характеристика бирү.
[о], [ө]авазларын чагыштырып әйтү.
О,о хәрефләрен күрсәтү һәм укыту.
О,ө хәрефенең сүз башында яки сүзнең беренче иҗегендә генә булуын күзәтү.
Калын һәм нечкә сузыкларны парлап кабатлау.
Сузык [ө]авазына характеристика бирү.
Ө,ө хәрефләре белән таныштыру, о хәрефе белән чагыштыр. Агымдагы
Белергә тиеш: О хәрефенең сүз башында яисә сүз башындагы кушылмаларда гына булуын белергә,рус теленнән кергән сүзләрдәге киң әйтелешле [о] авазын дөрес әйтү
Ө хәрефле сүзләрне дөрес укый белергә, ө хәрефенең сүзнең беренче иҗегендә генә язылуын,9 сузык авазны белдергән хәрефләрне 9.10
14/10
14. Сузык авазлар.Ныгыту. 1 Сузык авазларга характеристика бирү.
Схема буенча сүзләр төзү. 9 сузык авазны белдергән хәрефләрне парлап укыту Фронталь әңгәмә Белергә тиеш: Сузык авазларны,– калын сузык аваз хәрефләре, нечкә сузык аваз хәрефләре.Кисмә хәрефләр белән эшләү, сүзләр төзү.О хәрефенең сүз башында яисә сүз башындагы кушылмаларда гына булуын белергә, рус теленнән кергән сүзләрдәге киң әйтелешле [о] авазын дөрес әйтү
Ө хәрефле сүзләрне дөрес укый белергә, ө хәрефенең сүзнең беренче иҗегендә генә язылуын,9 сузык авазны белдергән хәрефләрне 21.10 15. Тартык [н] авазы . н,Н хәрефләре 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык (н) авазын ишетеп таный һәм әйтә белергә өйрәтү
Рәсем буенча җөмләләр төзү, сүзләргә анализ ясау.
Н,н хәрефләре белән таныштыру.
Кисмә хәреф һәм иҗекләрдән полотнода әйтелгән сүзләрне төзү.
Дәреслектәге сүзләрне, таблицадагы кушылмаларны, аннары җөмләләрне уку. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [н] авазын анык итеп әйтә белергә һәм сөйләмдә ишетеп таный белергә,н хәрефе белән булган сүзләрне укый
23.10 16.
17 Тартык [л] авазы , л,Л хәрефләре.
Тартык [м ]авазы, м, М хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Таблицадан сузык аваз хәрефләрен укып искә төшерү.
Тартык [л] авазы һәм Л,л хәрефләре белән таныштыру,(Эль) хәрефен дөрес итеп укырга өйрәтү.
[м] авазын дөрес әйтү күнегүләре.
М,м хәрефләре белән таныштыру.
Авазны дөрес әйтү күнегүләре.
Рәсем буенча эш.
Тартык белән сузык кушылмаларын укырга өйрәтү.
Схема буенча укырга өйрәтү. Агымдагы Белергә тиеш: тартык (л) авазын һәм аны белдергән эль хәрефен төрле сузыклар белән, сузыкта тавыш биреп,кушып әйтергә, берьюлы тоташ укый,
тартык [м] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный , м хәрефе булган сүзләрен дөрес итеп укый, кисмә хәрефләрдән сүзләр, җөмләләр төзи
28.10
30.10 2нче чирек-14 сәг.
18
19.. Тартык [р] авазы , р,Р хәрефләре.
[Й] авазы. Й, й хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [р] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп танырга өйрәтү.
(Карга ничек кычкыра? Эт ничек ырылдый?)
Р хәрефеннән башланган кушылмалар укыту.
Рәсем һәм схема ярдәмендә сүзләргә анализ ясау.
Кисмә хәрефләр белән эш.
Рәсем эчтәлегенә карата бирелгән текстны мөстәкыйль уку. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [р] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный
Р хәрефе булган сүзләрен дөрес итеп укый, тартык [й]авазы белән сүзләр, җөмләләрне дөрес итеп укый сорауларга тулы җаваплар бирергә һәм кыскача эчтәлек сөйли
11.11
13.11 20. Тартык [ң] авазы һәм ң хәрефе. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [ң] авазын әйттерү, сүздә ишетеп танырга өйрәтү.
[ң] авазын дөрес әйтү күнегүләре.
(Даң, даң, даң!
Чың, чың,чың!)
Тартык ң хәрефе белән таныштыру.
Дәреслектән сүз һәм кушылмаларны, баганалап бирелгән сүзләрне дөрес әйтеп уку күнегүләре. Агымдагы Белергә тиеш: ң хәрефле сүзләрне дөрес итеп укый 18.11 21. [йа], [йә] авазлары.
Я, я хәрефләре. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык Я, я хәрефләре белән таныштыру.
Таблица буенча а, я хәрефләреннән башланган бер иҗекле сүзләрне чагыштырып уку.
Хәреф һәм аваз составын билгеләү.
Иҗек һәм кушылмаларга бүленгән сүзләрне уку(Я хәрефе ике авазны белдерә).
Текст өстендә эш. Агымдагы Белергә тиеш: я хәрефенең ике авазга тамга булып йөрүләрен белергә, я хәрефле сүзләрне дөрес итеп укый,
текст өстендә эшли
20.11 22.
23. [йу], [йү] авазлары.
Ю, ю хәрефләре.
[йы], [йэ] авазлары.
Е, е хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык Ю,ю хәрефләре белән таныштыру.
Хәреф – аваз анализы ясату.
Рәсем эчтәлеген ачкан текстны төрлечә уку: фронталь,хор белән, чылбыр тәртибендә.
Сузык Е, е хәрефләренең [йы], [йэ] авазларын белдерүе белән таныштыру.
Дәреслектән баганалап бирелгән сүзләр һәм текст укытыла.
Калын укылган һәм нечкә укылган сүзләрне табу. Агымдагы Белергә тиеш: сузык [ю] авазын дөрес итеп әйтә, ю хәрефе белән
дөрес укый һәм текст өстендә эшли,
калын сузыклы сүзләрдә е хәрефенең “йы” ,нечкә сузыклы сүзләрдә е хәрефенең “йэ” булып булып укылуын сүзләрне дөрес укый, сүзләргә иҗек –аваз анализы ясый 25.11
27.11 24.
25. Тартык [д]авазы һәм д,Д хәрефләре.
Тартык [т] авазы , т,Т хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [д] авазын һәм Д,д хәрефләребелән таныштыру.
[д] авазын дөрес әйтү күнегүләре.(Сәгать
ничек суга?)
Сюжетлы рәсемнәр буенча эш.
Таблица буенча кушылмалар уку.
Тартык [т]авазын ачык итеп әйтә һәм сөйләмдә ишетеп таный белергә өйрәтү.
Полотнода эш. Т хәрефе артына сузыклар куеп, кушылмалар төзеп уку.
Кисмә хәрефләр һәм иҗекләрдән сүзләр төзетү.
“Адашкан хәрефләр” уены.
Рәсем буенча әңгәмә.
Текстны башта эчтән уку, аннары кычкырып уку. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [д] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
д хәрефе булган сүзләрне, җөмләләрне, текстны дөрес итеп укый, тартык [т]авазын анык итеп әйтә һәм сөйләмдә ишетеп таный сүзләргә иҗек – аваз анализы ясый
2.12
4.12 26.
27. Тартык [з] авазы һәм з,З хәрефләре.
Тартык [с]авазы һәм с,С хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [з] авазына характеристика бирү.
Дөрес әйтү күнегүләре.
[з] авазы еш кабатланган шигырьне өйрәнү, авазны дөрес әйтүләрен күзәтү.
З,з хәрефләре белән таныштыру.
З хәрефенә башланган сүзләр уйлау.
Тартык [с] авазы һәм С,с хәрефләре белән таныштыру.
Калын сузыклы, нечкә сузыклы кушылмаларны парлап уку.
Кисмә хәрефләрдән иҗек, сүз төзү эшләре. Рәсем буенча әңгәмә үткәрү.
Дәреслектәге текст өстендә эш. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [з] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
з хәрефе булган сүзләрне дөрес итеп укый,тартык [с]авазын дөрес итеп әйтә һәм сөйләмдә ишетеп таный, кушылмалар һәм кушылмага кермәгән аваз хәрефләре таба, рәсемнәр буенча сөйли, калын һәм нечкә сузык хәрефләре белән с хәрефен дөрес укый
9.12
11.12
28.
29. Тартык [гъ],[г] авазлары һәм Г,г хәрефе.
Тартык [къ],[к] авазлары һәм К,к хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [гъ],[г] авазларын сүздә ишетеп танырга һәм дөрес әйтә белергә өйрәтү.
[гъ] авазын дөрес әйтү өчен, хор белән тактлап шигырь өйрәнү.
Рәсемнәргә карап җөмләләр төзү, сүзләргә схемалар ярдәмендә анализ ясату. Тартык [къ],[к] авазларын дөрес әйтү күнегүләре.
Хәреф җыю полотносында сүзләр төзеп уку.
Калын һәм нечкә сузык хәрефләре белән к хәрефен дөрес итеп укырга өйрәтү.
Рәсем эчтәлегенә бәйле текстларны уку, сөйләү. Агымдагы Белергә тиеш: тартык ([гъ],[г] авазларын сүздә ишетеп таный һәм дөрес әйтәкалын сүзләрдә алар “гъ”, дип, нечкә сузыклы сүзләрдә “г” дип укылуын, к хәрефе белән булган сүзләрне дөрес итеп укый
16.12
18.12
30
31.. Ирен-ирен [w] һәм ирен-теш[в] авазлары һәм В,в хәрефләре.
Тартык [ф] авазы, ф,Ф хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Кайсы сүздә [w] авазы барлыгын билгеләү.
Тавык сүзенә анализ ясау.
В,в хәрефләре белән таныштыру.
Кушылмалар, сүзләрне уку.
Текстны укып, эчтәлеген сөйләү.
Ирен – теш [в] авазын әйтергә өйрәнү.(вагон, Венера, завод, электровоз, врач).
Тартык [ф] авазын әйтергә өйрәтү. Хор белән шигырь өйрәнү.
Ф,ф хәрефләре белән таныштыру.
Таблицадагы кушылмаларны уку. Агымдагы Белергә тиеш: ирен – ирен [w] һәм ирен – теш[в] авазларын дөрес әйтә һәм вхәрефле сүзләрне дөрес укый,
сүзгә иҗек – аваз анализы ясый ,текст өстендә эшли, тартык [ф] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
ф хәрефе булган сүзләрне дөрес итеп укый
23.12
25.12 3нче чирек-18 сәг.
32
33.. Тартык [б] авазы һәм б,Б хәрефләре.
Тартык [п] авазы, п,П хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [б] авазын әйтә һәм сөйләмдә ишетеп таный белергә өйрәтү.(Нәниләр каз, үрдәк бәбкәләрен ничек атыйлар?)
[б] авазы кабатланган шигырьне хор белән өйрәнү.
Сүзләргә анализ ясау.
Б,б хәрефләре белән таныштыру.
Кушылмалар укыту.
[б], [п] авазларын чагыштырып дөрес әйтү күнегүләре.
П,п хәрефләре белән таныштыру.
Парлы кушылмаларны укыту.
Текст өстендә эшләү. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [б] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
б хәрефе булган сүзләрен дөрес итеп укый, сөйләмдә [п] авазын дөрес әйтә, ишетеп таный, п хәрефле сүзләрне, җөмләләрне дөрес укый, текст өстендә эшли
30.12
13.01 34.
35.. Тартык [ж] авазы , ж,Ж хәрефләре.
Тартык [ш] авазы , ш,Ш хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [ж] авазын сүздә ишетеп танырга өйрәтү.
Балалар өчен чыгарылган журналлар белән танышу.
Сөйләмдә [ш] авазын дөрес әйтергә һәм ишетеп таный белергә өйрәтү.
[ш] авазы белән кушылмалар төзетү.
Чебиләрне , бәбкәләрне саклаганда тилгәнне куу өчен әйтелгән такмак өйрәтү.
Ш,ш хәрефләре белән кушылмалар, җөмләләр, текст уку өстендә эшләү: “Ташбака белән Куян”. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [ж] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
ж хәрефе булган сүзләрен дөрес итеп укый, тартык [ш] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
ш хәрефе булган сүзләрне, җөмләләрне, текстны тулы сүзләр белән укый
15.01
20.01 36.
37. Тартык [җ] авазы,җ,Җ хәрефләре.
Тартык [ч] авазы, ч,Ч хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Схема буенча җиләк сүзен анализлау һәм [җ] авазын табу .
Тартык [җ] авазын
ишетеп танырга һәм әйтә белергә өйрәтү.
Җ,җ хәрефләре белән таныштыру, Ж,ж хәрефләре белән чагыштыру.
Кушылмалар, иҗекле сүзләр уку.
Тартык[ч] авазы һәм Ч,ч хәрефләрен өйрәнү.
[ч] авазын дөрес әйтү күнегүләре.
Ч,ч хәрефләре белән кушылмалар уку.
Аерым сүзләрне һәм текстны уку.
Рәсемгә карата сорауларга җавап бирү.
Агымдагы Белергә тиеш: тартык [җ] авазын
ишетеп таный һәм әйтә, җ хәрефле сүзләрне дөрес итеп укый, эчтәлек сөйли, тартык [ч] авазын әйтергә һәм сөйләмдә ишетеп таный,
ч хәрефе булган сүзләрен дөрес итеп укый, сорауларга матур итеп җавап бирә
22.01
27.01
38.
39. Тартык [х] авазы,х,Х хәрефләре.
Тартык [һ] авазы, һ,Һ хәрефләре. 1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Тартык [х] авазын ишетеп тану һәм дөрес итеп әйтә белү.
Х хәрефе белән таныштыру һәм шул хәреф булган иҗек һәм сүзләрне укырга өйрәтү.
Кисмә хәрефләр белән эш.
Хат, хезмәт турында табышмаклар уку.
Китаплар турында сөйләшү.
Тартык [һ] авазы һәм Һ,һ хәрефләре белән таныштыру.
Һәйкәл сүзен анализлау, [һ] авазының урынын табу.
Тартык [һ] авазын дөрес әйтү күнегүләре.
Кисмә хәрефләрдән полотнода кушылмалар төзү. Агымдагы Белергә тиеш: тартык [х] авазын ишетеп таный һәм дөрес итеп әйтә,
х хәрефе булган сүзләрне дөрес укый, тартык [һ] авазын ишетеп таный, дөрес укырга, сүзләрне иҗеккә бүлә, җөмләләрне сүзләргә тарката, текст белән эшли,
авазларга характеристика бирә,
сүзләргә иҗек –аваз анализы ясый
29.01 40.
41
42.
[йо] авазы,
Ё, ё хәрефләре.
Тартык [щ] авазы һәм Щ, щ хәрефләре.
Тартык [ц] авазы , Ц,ц хәрефләре. 1
1
1 Яңа белем үзләштерү дәресе Сузык Ё, ё хәрефләренең [йо] авазларын белдерүе белән таныштыру.Самолёт төзү заводы турында уку.
Тартык [щ] авазын әйтергә һәм ишетеп танырга өйрәтү.
Щетка сүзенанализлау.
Тартык [щ] авазына характеристика бирү.
Щ хәрефе белән сүзләр төзү. Дөрес укырга өйрәтү.
Тартык [ц] авазын ишетеп танырга һәм әйтә белергә өйрәтү.
Уен: “[ц] авазы кайда ишетелә?”
(Цирк, концерт, цемент, мотоцикл, станция).
ПолотнодаЦ,цхәрефләре белән кушылмалар төзү.
Рәсем буенча цирк турындасөйләү. Агымдагы Белергә тиеш:җөмлә схемасын төзи,
[йо], [щ], [ц] авазларын дөрес ишетә, таный, авазларга характеристика бирә,
иҗекләр һәм сүзләр, җөмләләр укый, сорауларга җавап бирә
3.02
5.02
17.02 43. Ь (нечкәлек һәм аеру билгесе)
Ъ (калынлык һәм аеру билгесе) . 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Ь(нечкәлек һәм аеру билгесе) хәрефе белән таныштыру.
Ъ (калынлык һәм аеру билгесе белән таныштыру.
Бирелгән сүзләрне уку. Агымдагы Белергә тиеш: ь , ъ хәрефләренең аваз белдермәгәнен, ь, ъ хәрефле сүзләрне дөрес укый, текст өстендә эшли
19.02 44 Г. Тукай.
Туган тел.
Р. Бәшәр.
Туган җир. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Г. Тукай иҗаты белән таныштыру. Туган тел ни өчен кирәк? Туган җир нәрсә ул кебек сорауларга җавап бирү Агымдагы Белергә тиеш: үтелгән язучыларның әсәрләрен
Иҗекләп уку элементы белән тулы сүзләр укуны 24.02 45 А. Хәлим. Биктырыш җыры.
Р. Вәлиева. Иң матур җыр.
Р. Миңнуллин.
Татарлар. 1 Яңа белем үзләштерү дәресе Р. Вәлиева һәм Р.Миңнуллин иҗаты белән танышу. Шигырьләрне сәнгатьле укырга. Агымдагы Белергә тиеш: үтелгән язучыларның әсәрләрен
Иҗекләп уку элементы белән тулы сүзләр укуны
Татарларның кемнәр булуын
Әлифбаның кадерле дәреслек икәнен 26.02 Әлифбадан соңгы чор. Әдәби уку – 21 сәгать
46. Сәяхәт башы. 1 Дәрес-сәяхәт. Төрле әкиятләрне, санамышларны, табышмакларны, тизәйткечләрне, эндәшләрне укыту. Аларның үзенчәлекләрен ачыклау. Халык авыз иҗаты әсәрләрен укыту Шигырьләрне аң лап, сәнгатьле укый белергә. 3.03 47. Аптырагыч әкиятләр законы. 1 Дәрес - әкият Шигырьләрне уку, сорауларга җавап бирү. Беренче хәрефен үзгәртеп сүз ясау уены. “Рифма” төшенчәсе бирү.
Сорауларга җаваплар бирдерү Шигырьләрне аң лап ,сәнгатьле укый белергә. 5.03 48. Санамыш серләре. 1 Дәрес-әкият “Аю белән өч кыз” әкияте өстендә эшләү.
Әкият уку һәм сөйләү. Әкиятне аңлап, сәнгатьле укый белергә. 10.03 49. Табышмак ничек төзелә? 1 Яңа матери- алны үзләштерү Әкият белән танышу, яхшы сыйфатлар тәрбияләү өстендә эш. Әкиятне рольләргә бүлеп укыту. Эчтәлекне сайлап сөйләтү Эчтәлекне сөйли белергә. 12.03 50. Эндәшләр. 1 Дәрес-әкият Татар шагыйрьләренең шигырьләрен укыту. Аларны анализлау. Сәнгатьле укыту Укылган әсәрләрнең үзенчәлекләрен белергә. 17.03 51. Тизәйткечләр 1 Яңа матери -алны үзләштерү Әсәрләрне уку, эчтәлеге белән танышу, сорауларга тулы җаваплар бирү.
Әсәрләрне укыту, сорауларга җавап бирдерү. Әкиятне сәнгатьле укый белергә. 19.03 4нче чирек-16сәг.
52. Охшаш яңгырашлы сүзләр 1 Белем һәм күнекмәләр-не ныгыту. Халык авыз иҗаты әсәрләрен сәнгатьле уку, сорауларга җавап бирү Шигырьне сәнгатьле укыту. 2.04 53. Рифма һәм шигырь мәгънәсе 1 Катнаш Укымышлы ябалак һәм Шәвәли биремнәрен үтәү.
“Серле ачкыч” мәктәп клубына хат язу.
Агымдагы Белергә тиеш: укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын, язучыларның әсәрләрен
Әдәби әсәрне аңлы рәвештә “эчтән” укый Әдәби әсәрләрнең жанрын билгели
Укыган әсәрнең эчтәлеген аңлый, сорауларга җавап бирә, тулы сүзләр белән укый, әсәрнең темасын билгели 7.04 54 Шаян шигырьләр 1 Рольләргә бүлеп һәм чылбыр буенча сәнгатьле итеп уку. Шигырьне сәнгатьле укыту Белергә тиеш: рифмаларны табарга, дөрес түгел дип санаган урыннарны төзәтеп сөйләргә.
Башкара алырга тиеш: роль-ләргә бүлеп һәм чылбыр буенча укырга, хрестоматиядән Сабан-туй турындагы шигырьләрне мөстәкыйль табып укырга. 9.04 55 Чылбыр әкиятләр 1 Әдәплелек, әхлаклылык турында әңгәмә үткәрү. Х.Халиков белән таныштыру.
Белергә тиеш: укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын.
Башкара алырга тиеш: укылган әсәр турында үзенең тәэсирләрен әйтә белергә, әдәби әсәр белән эшләргә, рәсемгә таянып текстның эчтәлеген сөйләргә, әкиятне аңлап, сәнгатьле укырга өйрәнергә. 14.04 56 Яңгыравык шигырьләр 1 Яңа матери -алны үзләштерү “Чәчәкләрне ни өчен өзәргә ярамый?” соравына бергәләп җавап эзләү. Шигырьләрнең охшаш якларын табу. Ф. Ярул-линның “Черкиләр җыры” шигы-рен сәнгатьле укырга өйрәнү. Хрестоматия белән эш. Ф. Ярул-лин турында кыскача белешмә бирү. Р. Бәшәрнең “Авазлар” шигырен сәнгатьле уку. Сорауларга тулы җавап бирү. Бәйләнешле сөйләм телен үстерү өстендә эшләү.
Бөҗәкләр турында табышмаклар әйтә, хрестоматиядән табу. Шигырьне сәнгатьле укыту Белергә тиеш: укылган әсәр-нең исемен, эчтәлеген, авторла-рын; әдәби әсәрләр белән эш-ләргә, Ф, Яруллин турында белергә, бөҗәкләр турында табышмаклар
Башкара алырга тиеш: эчтәлек буенча сорауларга җавап бирергә, шигырьләрне йөгерек һәм сәнгатьле укырга,
хрестоматиядән бөҗәкләр турында табышмакларны табарга. Үз фикерләрен дәлилли белергә. 16.04 57. Поэзиядә һәм прозада яңгыравыклы сүзләр 1 Катнаш 21.04 58 Урман мәктәбендә 1 Яңа матери -алны үзләштерү Шигырьләрне уку.
Җәнлекләргә, кешеләргә файда китерә торган үләннәр турында сөйләшү. Рәәсемнәр, гербарийлар карау, тану. Үзләре теләгән шигырьләрне яттан өйрәнү. Тыныш билгеләре турында сөй-ләшү. “Өтерне кайда куярга?” шигырен төрлечә укыту, чагышттыру, нәтиҗә ясау. Шигырьне сәнгатьле укыту Белергә тиеш: Х. Халиков, Р. Миңнуллин, Ш. Галиевның 1-2 шигырен үтелгән бүлекне әйтә белергә, әсәрләрнең исемнәрен атарга, авторларны истә калдырырга. гауга” сүзенең мәгънәсен, үртәвечләрне, такмакларны.
Башкара алырга тиеш: сәнгатьле сөйли белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төрен билгеләргә, шигырьләрне чылбыр буенча укырга, сорауларга тулы җавап бирергә, ши-гырьне башкача укырга нәтиҗә ясарга, дәлилләргә 23.04 59 Малайлар.кызлар турында 1 Катнаш 28.04 60 Поэзиядә юмор хисе 1 Яңа матери -алны үзләштерү 30.04 61 Әдәбиятта фантазия 1 Катнаш Р. Миңнуллин турындда кыскача белешмә бирү.Шигырьләрне укыту. Хыялый хикәяләр төзү.
Бәйләнешле сөйләм телен үстерү өстендә эшләү.
Р. Вәлиева турында кыскача белешмә бирү. “Кыңгырау чәчәк” әкиятен уку. Эчтәлеге өстендә эшләү. Дуслык һәм яхшылык турында әңгәмә үткәрү.
Белергә тиеш: укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын, язучыларның әсәрләрен.
Башкара алырга тиеш:әдәби әсәрне аңлы рәвештә “эчтән” укый белергә, әдәби әсәрләрнең жанрын билгеләргә, укыган әсәрнең эчтәлеген аңларга. Со-рауларга тулы җавап бире әкиятне йөгерек укырга, Кыңгырау чәчәкнең җырын ятларга ргә, 5.05 62 Дөньяны кем ничек күрә? 1 Катнаш 7.05 63 Шагыйрь нәрсә күрә.нәрсә ишетә? 1 Катнаш Шигырьне сәнгатьле укыту 12.05 64 Такмазалар,уйдырмалар-“ялган”әкиятләр 1 Катнаш Халык авыз иҗаты төрләре – такмазалар, үртәвечләр, бишек җырлары белән таныштыру.
Р. Харисның “Сине көтә тыныч таң” шигырен сәнгатьле укыту. Соауларга җавап алу. Табигатьнең шагыйрьләр, рәс-самнар, композиторлар өчен ил-һам чыганагы булуын аңлату. Табигать турында сөйләшү.
Кошлар турындагы китаплар күргәзмәсен карау.Рәсем буенча хикәя төзү.
Э. Шәрифуллинаның “Бәйрәм ашы-кара-каршы” әкияте өстендә эш.
Өлешләргә исем бирү, эчтәлеген сөйләү. Э. Шәрифуллина турын-да кыскача белешмә бирү. Рольләргә бүлеп уку. Әкиятне дәвам итү. Халык авыз иҗаты әсәрләрен укыту Белергә тиеш:халык авыз иҗаты жанрлары турында. “иллюстрация” сүзенең мәгънәсен, укылган әдәби әсәрләрнең исемнәрен, төп эчтәлеген, аларның авторларын
Башкара алырга тиеш:
3-4 такмаза һәм үртәвечне яттан сөйләргә, бишек җыры башкарырга. 1 бишек җырына рәсем ясарга, , үз фикерләрен дәлилли, күргәзмәдән әсәрләргә туры килгән рәсемнәрне табарга. 14.05 65 Иллюстрация сәнгате.Рәссам нәрсә күрә? 1 Яңа матери -алны үзләштерү Контроль уку 19.05 66 Рифмалашкан сүзләр.
Йомгаклау. 1 Белем һәм күнекмәләр-не ныгыту 21.05
Приложенные файлы
